Ronald in gemeenteland: van visie naar uitvoering en alles dat ertussenin zit
Gemeentelijke organisaties staan in de huidige tijd voor zeer aanzienlijke uitdagingen. Denk aan woningbouw, vluchtelingenopvang, uitvoering geven aan allerlei duurzaamheidsdoelen. Kortom, opgaven die heel veel vernuft vragen, en dat in een tijd van grote personeelsschaarste. Dat kan de nodige problemen met zich mee brengen. Ronald de Waard observeert en verwondert zich over wat hij tegenkomt bij de gemeentes waar hij werkt.
In gemeenteland worden er met enige regelmaat visies opgesteld. “Waar willen we naartoe met elkaar?” of – in ambtenarentaal – “welke maatschappelijke doelen stellen we?” Visiedocumenten hoeven niet in het hier en nu realiseerbaar te zijn. Een heldere visie is meer dan alleen het vastleggen van alle mooie dingen die we in de gemeente gaan doen, maar geeft ook aan wat de randvoorwaarden en consequenties van deze keuzes zijn. Ontwikkelingen hebben nooit alleen maar positieve gevolgen en je kunt nooit iedereen tevreden stellen. Zeker op het gebied van duurzaamheid is er mijn inziens nog flink wat te winnen voor de gemeente.
Als gemeente kun je eisen stellen voor wat betreft de uitvoering van een visie. Dat vraagt een houding van “ja, mits” in plaats van “nee, tenzij”. Ja, we hebben ambities op het gebied van duurzaamheid, mits dat geen negatieve invloed heeft op bijvoorbeeld de toeristische waarde van de gemeente.
Denk aan het landschappelijk inpassen van duurzaamheidsinitiatieven, zoals energieopwekking. Daar is vaak een stuk meer mogelijk dan op voorhand wordt onderkend. De rol van landschapsarchitecten is daarin natuurlijk wezenlijk.
Bij het uitdenken van zo’n visie is een brede blik nodig op alle dingen die bijdragen aan het grotere geheel. Vooral een zorgvuldige voorbereiding is essentieel: gedoe komt er altijd, dus breng alles in kaart en beperk de verrassingen. Vaak bevat een visie teveel zegeningen en komen in de praktijk pas de nadelen aan het licht. Dat is dan weer wat de bevolking meekrijgt. Zorg er dus voor dat je de beeldvorming in je voordeel gebruikt.
Op het gebied van duurzaamheid speelt dit nog een stuk meer: de voordelen zijn vaak abstract en niet direct merkbaar, waar de gevolgen duidelijk zichtbaar zijn en als negatief worden ervaren. Toch is er een stuk meer mogelijk dan nu in de praktijk wordt gebracht. Een werkelijk integrale duurzaamheidsvisie zou over meer moeten gaan dan de realisatie van zonneparken en windturbines. Het stimuleren – of in ieder geval niet in de weg zitten – van kleinschalige energieopwekking in het buitengebied, betekent ook belemmeringen wegnemen, zoals welstandelijke vereisten.
Denk bijvoorbeeld ook aan het faciliteren van alternatieven voor automobiliteit, zoals elektrische fietsenplannen, maar ook het beter ontsluiten van infrastructuur voor langzaam verkeer. Nu worden nieuwe vervoersvormen vooral geproblematiseerd. Of het nu gaat om de invoering van de helmplicht voor elektrische fietsers of het gedrag van jongelui op fatbikes. Waar te snel aan voorbijgegaan wordt, is dat zij daarvoor ofwel in de auto zaten, of zich verplaatsten op vervuilende scooters. Nu is de binnenstedelijke infrastructuur er vooral op ingericht op auto’s te ‘verwerken’, met alle negatieve gevolgen van dien voor de verkeersveiligheid van andere weggebruikers. Aan dat soort zaken zou in gemeentelijke mobiliteitsplannen een stuk meer aandacht besteed kunnen worden. Natuurlijk zal daar ook in de landelijke politiek veel voor geregeld moeten worden.
Een visie is dus meer dan een verlanglijstje van mooie plannen. Het moet een zorgvuldige afweging bevatten van mogelijke scenario’s, maar ook de consequenties van de te realiseren ontwikkelingen. Bepaal het grotere belang: waar wil je heen met je ambities en welke aspecten zijn daaraan ondergeschikt? De gemeente heeft over het algemeen veel meer mogelijkheden dan nu worden benut. En dat is zonde.
Wil je eens vrijblijvend sparren met PhnX over duurzaamheidsoplossingen voor jouw gemeente? Laat onderstaand je contactgegevens achter en we nemen contact met je op.