Woningcrisis: was vroeger alles beter?

De huizenprijzen rijzen al een jaar of drie de pan uit. De directe aanleiding is bij iedereen bekend: er is schaarste op de woningmarkt, gecombineerd met een extreem lage rente. Ronald de Waard blikt terug naar de jaren negentig.

Door de situatie op de woningmarkt, dacht ik terug aan begin jaren negentig. Als net afgestudeerd jong ventje kreeg ik een baan als beleidsmedewerker bij het gemeentelijk woningbedrijf van Opmeer. Een van de zaken waar ik mij daar mee bezighield, was het voorbereiden van aanvragen voor de subsidie op huur- en koopwoningen.

Voor de jongere lezers onder ons: de woningmarkt was in die tijd anders ingericht. Destijds kenden we drie soorten zogeheten ‘premiekoopwoningen’. Kopers van die woningen ontvingen – deels afhankelijk van hun inkomen – subsidie op de aankoop van een woning. Doel van de subsidieregeling was om deze woningen in het algemeen bereikbaar te maken voor mensen met een modaal of middeninkomen. In de subsidieregeling werden eisen gesteld aan de maximale grondprijs en uiteraard ook aan de woningen zelf.

In die tijd las ik een artikel in een tijdschrift voor de woningcorporaties. Een interessante conclusie die werd getrokken, was dat het stelsel van premiekoopwoningen een drukkend effect had op de woningprijzen. De prijzen van deze premiewoningen golden als referentie voor de rest van de woningvoorraad. Immers als je een premiekoopwoning voor 190.000 gulden in de markt zet, breng je een vrije sectorwoning niet voor een ton meer in de markt. In een vergelijking met de buurlanden bleek Nederland goed te scoren met relatief lage woonlasten.

Hoe anders is het nu. Flinke discussies worden erover gevoerd hoe de woningmarkt bereikbaar kan blijven voor middeninkomens. Koopwoningen zijn onbereikbaar, om in aanmerking te komen voor een sociale-huurwoningen verdienen zij te veel en in de vrije sector gaan de prijzen door het dak.

De generieke maatregelen die worden bedacht, zoals het verlagen van de overdrachtsbelasting en de jubelton, drijven de prijzen alleen maar verder op. Reguleren van de aanbodkant is ook geen optie, daarmee zal het aanbod alleen maar verder verminderen. Het creëren van een referentieniveau voor nieuwbouw op de woningmarkt lijkt mij geen dwaas idee. De middelen die nu worden ingezet zouden misschien beter kunnen worden benut om een subsidiesystematiek te ontwikkelen om woningen voor de middeninkomens bereikbaar te maken. En te houden.