Oude illegale bijgebouwen blijken toch legaal

Nederland is een land van regels, toch gaat ook hier wel eens iets mis. Zo blijken oude illegale bijgebouwen toch legaal te zijn, mits ze voldoen aan de voorwaarden gesteld in artikel 3 bijlage II Bor. Dit kan gaan om een schuurtje in de achtertuin, maar ook om enorme loodsen op het achtererf van boerenbedrijven. Zolang ze maar niet hoger zijn dan vijf meter, geen balkon of dakterras hebben en nog aan een aantal andere eisen voldoen. Dan rest de vraag: hoe kan iets dat illegaal lijkt, toch legaal zijn?

Om die vraag te kunnen beantwoorden, gaan we terug in de tijd. Voor het in werking treden van de Wabo op 1 oktober 2010 was er geen zelfstandig planologisch verbod op bouwen. Voor de meeste gebouwen gold wel een bouwvergunningplicht, maar die werd niet altijd aangevraagd. Er heerste een gebrek aan capaciteit bij gemeente om daar goed op te handhaven en er is flink wat gebouwd zonder vergunning. Illegaal dus.

Met de komst van de Wabo is de vergunningplicht voor bouwen voor deze bouwwerken afgeschaft en het zelfstandige planologische verbod ingevoerd. Een verbod heeft echter geen terugwerkende kracht, het planologische verbod kan dus niet gelden voor bouwwerken van vóór 1 oktober 2010.

Dit levert een bijzondere situatie op: Omdat de vergunningplicht voor bouwen is afgeschaft en het planologische verbod nog niet gold ten tijde van de bouw zijn bouwwerken die vóór 1 oktober 2010 illegaal zijn gebouwd, in strijd zijn met het bestemmingsplan én voldoen aan artikel 3  bijlage II Bor  nu toch legaal.  Het gevolg daarvan is verstrekkend. We moeten niet alleen denken aan het schuurtje in de achtertuin van onze buurman, maar het kan gaan om loodsen met een oppervlakte van honderden vierkante meters, op het achtererf bij een bedrijf of boerderij.

Deze interessante situatie is niet overal bekend, hoewel de Raad van State in meerdere zaken hierover een uitspraak heeft gedaan (ECLI:NL:RVS:2015:2659; ECLI:NL:RVS:2017:2200). Dergelijke gebouwen zijn het onderwerp van slepende handhavingszaken en burenruzies. Ten onrechte leidt dit tot een veronderstelde overtreding, wat nadelig is voor de burger. Van belang is dus dat dit stukje jurisprudentie gaat behoren tot de algemene kennis bij de gemeente.

Eens sparren over complexe zaken? Neem contact op.