Meer vrijheid voor de gemeente

Flexibel – niet direct het eerste woord dat te beginnen schiet wanneer je aan een gemeente denkt. Toch moeten gemeenten hun aanpak veranderen nu de invoering van de Omgevingswet dichterbij komt. Niet langer zal alles in detail worden vastgelegd in een bestemmingsplan, maar is er meer ruimte voor nieuwe ontwikkelingen. Eelco Fijma, die via PhnX eerst als RO-adviseur bij Gemeente Opmeer aan de slag ging en promoveerde tot afdelingshoofd Ruimte en Ondernemen, vertelt over de leuke mogelijkheden die flexibiliteit met zich meebrengt en uitdagingen waar de gemeente tegenaan loopt.

Ouderwetse bestemmingsplannen waren gedetailleerd. Tot in detail was vastgelegd wat er allemaal wel en niet mocht binnen een bepaald gebied, inclusief een lijst met allerlei voorbeelden. Maar hoe ga je dan om met een aanvraag die nét iets anders in elkaar zit? Dat is iets waar menig gemeente tegenaan is gelopen. De nieuwere plannen zijn een stuk flexibeler, met minder vastgelegde regels en meer mogelijkheden. ‘We kijken nu meer naar het doel van de aanvraag en wat we willen bereiken, dan alleen naar de regel,’ vertelt Eelco.

In de regio waar Gemeente Opmeer ligt, vindt op regelmatige basis samenwerking met andere gemeenten en de provincie plaats, zoals bijvoorbeeld het vinden van huisvesting voor arbeidsmigranten. Hoewel samenwerking de regio verder kan brengen, kan het ontwikkeling ook vertragen. Wat voor de ene gemeente goed werkt, heeft niet noodzakelijkerwijs een positieve uitwerking voor een andere. ‘Dat is nu juist het mooie van de Omgevingswet: per gemeente kan worden ingevuld welke werkwijze goed bij de gemeente past,’ zegt Eelco. Denk bijvoorbeeld aan meer betaalbare woningen, of juist uitbreiding van recreatiegebied.

De gemeente is begonnen met de voorbereiding van het Omgevingsplan. In de toekomst heeft iedere gemeente één – relatief globaal – Omgevingsplan, in tegenstelling tot de meerdere bestemmingsplannen die er nu per gemeente zijn. Op de lange termijn moet het makkelijker worden om hiermee te werken, omdat een gebied breder inzetbaar is.

Daarnaast is er meer ruimte voor de ontwikkeling van nieuwe initiatieven. Zo is de gemeente druk bezig met de energietransitie. Alle nieuwe woonhuizen worden gasloos gebouwd, maar nu wordt ook bij de uitbreiding van een bedrijventerrein gekeken wat de meest duurzame mogelijkheden zijn. ‘De bedrijven mogen zelf invullen hoe ze duurzaamheid inzetten,’ zegt Eelco. ‘Voor nieuwe woningen is gasloos al de standaard, dus waarom niet voor een nieuw bedrijventerrein?’ Dat is niet het enige waar de gemeente mee bezig is: het Omgevingsplan biedt ruimte voor meer dan één vaste bestemming per gebied, dus wie weet zijn er naast bedrijven ook een aantal restaurants te vinden op het bedrijventerrein. De mogelijkheden zijn eindeloos. En flexibel.