Innovatie en verbinding: de vooruitstrevende aanpak van gemeente Molenlanden

Gemeente Molenlanden in Zuid-Holland – landelijk bekend als een gemeente die gaat en staat voor ‘verbinding en innovatie’. Een nieuwe gemeente, die op 1 januari 2019 ontstond uit een fusie tussen de gemeenten Molenwaard en Giessenlanden en inmiddels bijna 44.000 inwoners telt. Een organisatie zonder gemeentehuis, maar met een focus op burgerparticipatie. PhnX sprak met Kees Putters, adviseur Bouw- en Woningtoezicht bij deze vooruitstrevende gemeente.

Kees is begonnen bij de gemeente Hardinxveld-Giessendam en werkt sinds 1993 in het gebied, eerst bij de gemeente Graafstroom en daarna bij werkorganisatie de Waard. In 2013 ging Graafstroom op in de gemeente Molenwaard, samen met Liesveld en Nieuw-Lekkerland. Inmiddels Kees heeft vrijwel alle functies binnen Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) gehad: ‘Ik begon als opzichter, ben bouwplantoetser geweest, coördinator en uiteindelijk leidinggevende.’

In 2019 fuseerden Molenwaard en Giessenlanden tot Molenlanden. De nieuwe gemeente heeft gekozen voor zelforganiserende structuur, zonder leidinggevenden. Dat betekent dat de teams veel ruimte en verantwoordelijkheid hebben voor de uitvoering van hun taken, de verbetering van kwaliteit en innovatie. De kaders worden gesteld door het gemeentebestuur. Een flinke verandering, waardoor Kees zijn dagen nu met plezier vult als adviseur en zorgdrager.

Een nieuwe gemeente brengt nieuwe inzichten, maar ook nieuwe uitdagingen met zich mee. Zo moest onder meer het VTH-beleid van twee verschillende gemeenten bij elkaar gevoegd worden. Waar gemeente Molenwaard de uitvoering en handhaving van dit beleid zelf op zich nam, besteedde Giessenlanden deze taak uit aan de Omgevingsdienst. Kees vertelt: ‘Uiteindelijk hebben we ervoor gekozen om alles zelf te doen. Wij zijn een gemeente die graag dichtbij de burger staat met dienstverlening hoog in het vaandel, daar droeg het uitbesteden van deze taken niet aan bij.’ Het zelf doen is mooie gedachte, maar ook een opgave.

Het harmoniseren van de twee verschillende beleidsaanpakken was vereist – een klus die half juli van dit jaar eindelijk is geklaard: het beleid en de uitvoering daarvan is goedgekeurd door het college van B&W. Ook op het gebied van VTH is gemeente Molenlanden vooruitstrevend. ‘We hebben direct zoveel mogelijk ingespeeld op de komst van de Omgevingswet,’ vertelt Kees. ‘Als we er dan nu toch mee aan de slag gaan, kunnen we ons maar beter zo goed mogelijk voorbereiden op de toekomst.’

Zo is in samenwerking met PhnX een visiedocument voor de verschillende gebieden binnen de gemeente opgesteld. Dit bevat de uitgangspunten waarmee de werkorganisatie het beleid en werkprocessen kan inregelen. Doel is om meer vanuit deze waarden te werken dan vanuit de regels, zoals ook beoogd onder de Omgevingswet. ‘PhnX brengt daarin overzicht en nuchterheid. We hoeven het niet ingewikkelder te maken dan het toch al is,’ aldus Kees.

Er zijn intensieve discussies gevoerd over welke waarden belangrijk zijn. Zo wil de gemeente een duurzame agrarische sector onderhouden, maar ook de ruimte bieden aan alternatieve gebruiksmogelijkheden van agrarische gebouwen. Dat alternatieve gebruik mag echter de aanwezige waarden niet onevenredig aantasten. Daarnaast speelt ook andere thematiek, zoals de energietransitie en waterproblematiek, een rol in gemeente Molenlanden. Aan elk gebied binnen de gemeente zijn andere eisen en risico’s verbonden, vertelt Kees. ‘In de dorpskernen gelden andere prioriteiten dan in de ruilverkavelingslinten,’ vertelt Kees. ‘In de dorpskernen wordt specifiek gelet op illegale bouw en strijdig gebruik terwijl in de ruiverkavelingslinten ook wordt gelet op bijvoorbeeld de naleving van landschappelijke inpassing.’

‘Door deze manier van werken, kunnen we evenwichtiger handelen. In de dorpskernen is het voldoende om vier keer per jaar te kijken of op het gebied van VTH de waarden worden nageleefd,’ zegt Kees. ‘Als we het hebben over Kinderdijk, dat Werelderfgoed is, dan moet dat vaker.’ Een nieuwe manier van werken, waarbij wordt gedacht in mogelijkheden in plaats van beperkingen. Gemeente Molenlanden is met dit nieuwe beleid een stap dichterbij het werken met de Omgevingswet.

Praten over de mogelijkheden voor uw organisatie? Neem contact op.