De Omgevingswet, dat was toch een cultuurding?

Iedereen binnen het vakgebied omgevingsrecht is op dit moment bezig met de voorbereiding op de komst van de Omgevingswet, die nu gepland staat voor 1 juli 2022. Om goed aan de startstreep te kunnen verschijnen moet er veel gebeuren, zoals het inregelen van het behandelingsproces van vergunningaanvragen. Ronald de Waard blikt vooruit op wat er nodig is om de transitie naar de Omgevingswet een succes te maken.

In de voorbereiding is steeds benadrukt dat de komst van de Omgevingswet meer is dan alleen een wetgevingstraject. Uitnodigingsplanologie en participatie waren daarbij de kernwoorden. Vooral ook de noodzaak tot cultuurverandering werd daarbij benadrukt. Dit was mij uit het hart gegrepen.

Als bestuurskundige in juristenland heb ik mij er altijd over verbaasd hoe de regeltjes bij gemeenten heilig verklaard worden. In mijn optiek gaat het niet om de regels, maar om de waarden die met die regels beschermd worden. Als die waarden niet in het geding zijn, moet je van die regel kunnen afwijken. Tamelijk evident dunkt mij. Blijf alsjeblieft voor jezelf nadenken.

Het is niet de bedoeling dat de komst van de Omgevingswet er alleen maar toe leidt dat we wat meer ingrediënten door het soepje (lees: het bestemmingsplan) roeren. Dan zal deze hele exercitie naar mijn opvatting slechts een kostbare en tijdrovende structuurverandering betekenen, zonder substantiële maatschappelijke voordelen.

Tijdens mijn werk als interimmanager kom ik bij veel gemeenten over de vloer. In de managementmeetings die ik door de jaren heen heb begeleid, heb ik die cultuurverandering altijd centraal gesteld.

Spreek elkaar aan, blijf kijken naar de gewenste uitkomst. Het gaat niet om de regels, maar om de doelen waarvoor zij zijn gesteld. Alles wat binnen de regels past kan sowieso. Daarna begint pas het leuke werk: het nadenken. De creativiteit ligt in de voorwaarden waarop nieuwe ontwikkelingen wél kunnen worden gerealiseerd. Alles kan. Sommige dingen zijn ingewikkeld om te realiseren, andere moet je wellicht niet willen, maar uiteindelijk zitten wij aan de knoppen. Dat hoort het uitgangspunt te zijn.

Dat vraagt van iedereen een mentaliteitsverandering. Natuurlijk liggen daar juridische hobbels op de weg en hebben ook de rechtbank en de Raad van State daarin een belangrijke rol en stem. Als je je creativiteit richt op het vinden van oplossingen, dan is er meer mogelijk dan we nu denken. Dat moeten we dus de komende tijd niet uit het oog verliezen.

We zijn nu met zijn allen druk met het scheppen van de voorwaarden om de boel op orde te brengen en te houden. Er moeten immers na 1 juli ook nog besluiten genomen kunnen worden. Maar het is wel te hopen dat het daar niet bij blijft en dat onderkend wordt dat een mentaliteitsverandering minstens zo belangrijk is. Ook bij ons is alle werk immers mensenwerk.

Sparren over de Omgevingswet? Dat kan. Neem contact met ons op.