Rust & Ruimte: het behoud van de balans op Texel

Texel telt 14.000 inwoners en trekt ieder jaar maar liefst een miljoen toeristen. Het eiland staat bekend om haar veelzijdige natuur; de rust en ruimte die het uitstraalt. Je kan er wandelen, fietsen, op het strand liggen én in het voorjaar voor een schamele vijf euro met een lammetje knuffelen. Maar hoe zorg je ervoor dat het eiland leuk en authentiek blijft voor toeristen én leefbaar voor de eilanders? Wethouder Ruimtelijke Ordening Edo Kooiman – “een echte eilander” – vertelt over de opgave om balans te vinden en grenzen te trekken.

In 2016 stond Texel in de top 10 Europese bestemmingen van Lonely Planet. Een mooie onderscheiding die ervoor zorgde dat Texel voor “de overkant” als vakantiebestemming weer op de kaart werd gezet en de toestroom van het aantal toeristen vergrootte. Om ervoor te zorgen dat Texel niet ’s zomers overheerst wordt door toeristen en ’s winters vervalt tot een spookeiland, geldt al jaren een restrictief beleid met een maximaal aantal bedden dat verhuurd mag worden. Dit aantal lag een tijd op 45.000, maar is inmiddels verhoogd naar 47.000. Denk hierbij aan hotels, bungalowparken en campings.

Inmiddels loopt het aantal bedden tegen de bovengrens aan – al worden Bed & Breakfasts gerund door eilanders niet meegerekend. Hiervoor geldt dat er best een aantal kamers binnen een huis verhuurd mogen worden, maar dat wonen nog steeds het hoofddoel van de woning is. Bewoners kunnen dus niet bivakkeren in de schuur, terwijl het gehele huis wordt verhuurd. ‘We houden sites als Airbnb goed in de gaten om deze regel te handhaven,’ zegt Edo. Een sanctie in de vorm van een boete ligt er niet op het structureel verhuren van de gehele woning via Airbnb. ‘Het cancelen van een jaar aan boekingen kost de verhuurders genoeg inkomsten.’

Dat er woningen aan de woningmarkt onttrokken worden is op Texel een groot probleem. Op dit moment zijn er te weinig betaalbare woningen voor het aantal woningzoekenden, wat ertoe leidt dat mensen wegtrekken van het eiland. Zo kampt Openbare Scholengemeenschap De Hoge Berg in Den Burg bijvoorbeeld met een lerarentekort wegens het gebrek aan woningen. Ook huisvesting van de seizoenwerkers in de recreatiebranche is een probleem op Texel.

De gemeente is bezig met de ontwikkeling van verschillende initiatieven, zoals verplaatsbare woningen en zogeheten tiny houses, die, zoals de naam al doet vermoeden, zeer weinig ruimte in beslag nemen. ‘We bouwen naar behoefte,’ aldus Edo. ‘We moeten niet alleen kijken naar de dag van vandaag, maar ook naar over twintig of dertig jaar. Daarom zijn juist verplaatsbare woningen interessant, die kunnen ergens anders neergezet worden als de behoefte verandert.’ Op deze manier wil de gemeente ook de diversiteit op het eiland behouden: Texel moet toegankelijk blijven voor iedereen.

Toerisme is de hoofdinkomst van het eiland, maar niet de enige. Een initiatief om Texel voor ieder toegankelijk én leefbaar te houden, is ‘kamperen bij de boer’. Dit initiatief ondersteunt eilanders met een agrarisch bedrijf, door een aantal tentplekken te verhuren. Zo worden de verdwijnende campings deels ondervangen en hebben de boeren een extra zakcentje. Maar ook hier worden de grenzen van de regels opgezocht en verbogen: een boerenbedrijf schakelde een bedrijf in om luxe tenten neer te zetten – inclusief sauna – en runde een glamping. Dat dit niet de bedoeling is, werd ook door de rechter bevestigd. Kamperen bij de boer is bedoeld als tijdelijke recreatie in de zomer als bijverdienste. Agrarische activiteiten gelden te allen tijde als hoofdinkomst.

Het blijft een uitdaging: Texel – bekend om zijn rust en ruimte – behouden als een mooie vakantieplek én als prettig wooneiland. ‘Druk is een gevoel,’ zegt Edo. ‘Wie honderd meter verder het strand op loopt, kan nog steeds genieten van de stilte.’ Toerisme wordt gecentreerd in De Koog en De Cocksdorp; wonen en genieten van de natuur gebeurt op andere delen van het eiland. Zo wordt gepoogd het eiland haar authentieke charme te laten behouden, terwijl ook het toerisme in stand wordt gehouden. Edo lacht: ‘Uiteindelijk moeten we het met z’n allen doen op deze pannenkoek.’

Op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen binnen én rondom PhnX? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!